Gofalaeth Bro Llanuwchllyn a'r Cylch

• Gofalaeth Bro Llanuwchllyn a'r Cylch
• Llanuwchllyn
• Y Bala
• Gwynedd
• LL23 7NA

Email Us

• Peniel
• Carmel
• Ysgoldy

Peniel

Gellir credu fod Peniel wedi agor yn 1828 ochor arall i’r ffordd o ble y saif yr adeilad presennol, a gwelwyd adfeilion yr hen Beniel yno hyd nes i ffordd yr A494 gael ei haddasu. Erbyn 1847, gwelwyd enw Peniel yn cael ei grybwyll yn yr adroddiad gyda rhestr o aelodau, er mai aelodau yn y fam eglwys oeddynt.

Cyn codi’r capel cyntaf hwnnw, “arferid cynnal Ysgol Sul yn ysgubor fferm Tyddyn Llywarch sydd ar y ffordd ar ôl pasio Rhydsarn. Pan briododd Jane Thomas y sylfaenydd gyda Dafydd Howell, mab Tŷ Mawr gerllaw, symudwyd yr ysgol yno cyn adeiladu’r capel”.[1]

Bu i’r fagwraeth Gristnogol hon a gafodd y plant arwain i ddau o blant Jane a Dafydd Howel fynd yn Weinidogion yn America.

Ymddengys fod yr hen Beniel wedi mynd yn rhy fach i’r gynulleidfa, ac felly, fe gynlluniodd Richard Edwards Drws y Nant gapel newydd, a chost adeiladu’r adeilad newydd fyddai £335. Mae hanes ar lafar gwlad yn nodi fel y bu’r ffermwyr lleol yn gweithio’n ddyfal i gario cerrig i adeiladu’r adeilad newydd, ynghyd â’r calch a’r pren, ac ati.

Ar hyd y blynyddoedd, bu’r Ysgol Sul yn llewyrchus iawn yno, gyda phregeth a chyfarfodydd gweddi rheolaidd. Ond cofiwn mai i’r Hen Gapel y byddai’r gynulleidfa’n mynd y rhan fwyaf o’r amser ar gyfer pregeth, a hynny ar brynhawn Sul. Ni chafodd Peniel ei chorffori’n Eglwys.[2]

Mae’r ‘Cyfarfod Bach’, sef cyfarfod cystadleuol wedi bod yn rhan allweddol o’r gangen hefyd, gyda llawer o blant a phobl ifanc y fro yn cael cyfle i ddangos ac amlygu eu doniau. Mae’r cyfarfod hwn yn parhau yn llwyddiannus hyd heddiw.